Ronde 3: kan ChatGPT complexe juridische teksten versimpelen?
Geschreven door: Gianna Rea en Alex Schlaghecke
Juridische stukken staan bekend om hun lange zinnen, complexe en vaak verouderde woorden en zinsstructuren. Zuyd Legal Lab schrijft stukken daarom op B1-niveau. Dit houdt in dat wordt geschreven op een taalniveau dat vrijwel iedereen begrijpt. Het kost vaak veel tijd om deze teksten makkelijker te verwoorden. We hebben daarom onderzocht of ChatGPT gebruikt kan worden om complexe teksten om te zetten naar B1-niveau. Als de chatbot dit namelijk efficiënt kan doen, zouden cliënten sneller geholpen kunnen worden. Voor dit onderzoek zijn drie juridische teksten geselecteerd, die vervolgens zijn versimpeld door ChatGPT. Hierna volgt telkens de originele tekst, gevolgd door de ‘vertaling’ door ChatGPT. Daarna volgt onze conclusie: kan ChatGPT complexe juridische teksten versimpelen?
Originele juridische tekst:
3. De gegrondbevinding van de onder 2 bedoelde klachten van de subonderdelen I-A, V-B en C leidt ertoe dat subonderdeel I-B, dat zich immers ook tegen rechtsoverweging 6 richt, geen bespreking behoeft.
4. Onderdeel II keert zich tegen rechtsoverwegingen 10 en 11 van ‘s Hofs arrest, waarin het Hof de vierde appelgrief heeft verworpen, luidende: “Ten onrechte heeft de Rechtbank vastgesteld, dat Haviltex retentierecht heeft uitgeoefend”. Het Hof heeft deze grief kennelijk begrepen als te bestrijden, dat Haviltex het niet teruggeven van de machine aan [eisers] kon baseren op enig haar toekomend retentierecht. Bij deze – niet onbegrijpelijke – lezing van de grief kon het Hof oordelen dat de grief zich niet tevens richtte tegen de derde volzin van de zestiende rechtsoverweging van het vonnis van de Rechtbank, in welke volzin de Rechtbank oordeelt dat [eisers] hebben berust in de wijze waarop Haviltex heeft gemeend voor de richtige terugbetaling zekerheid te moeten eisen. Aangezien het onderdeel uitgaat van een andere lezing van ‘sHofs s arrest, kan het niet tot cassatie leiden.
ChatGPT-uitwerking van stuk 1:
“Punt 3 zegt dat omdat er klachten zijn bevestigd over bepaalde onderdelen, er geen discussie nodig is over een ander onderdeel dat ook tegen dezelfde zin gaat.
Punt 4 gaat over klachten tegen twee zinnen in een uitspraak van het Hof. Het Hof heeft besloten dat een bedrijf geen recht had om een machine niet terug te geven. Het Hof heeft de klacht begrepen als een discussie over of het bedrijf het recht had om de machine niet terug te geven. Het Hof heeft besloten dat de klacht niet tegen een andere zin in de uitspraak gaat, daarom kan de klacht niet leiden tot een verandering van de uitspraak.”
Originele juridische tekst:
Verder bevat de verordening verschillende specifieke transparantievereisten. In de algemene voorwaarden moet beschreven worden wat de belangrijkste parameters zijn die de rangschikking op het platform 4 Hiervoor moet worden nagegaan of de zakelijke gebruikers klaarblijkelijk hun activiteiten richten op consumenten die zich in één of meer lidstaten bevinden (zie overweging 9 bij de P2B-verordening). Tweede Kamer, vergaderjaar 2022–2023, 36 285, nr. 3 3 bepalen (artikel 5, eerste en tweede lid), waarbij rangschikking is gedefinieerd als het relatieve belang dat wordt gegeven aan goederen of diensten die worden aangeboden via platforms (zie artikel 1, onderdeel 8). Als een ondernemer de rangschikking kan beïnvloeden door het betalen van een vergoeding, moeten deze mogelijkheden eveneens uitgelegd worden (artikel 5, derde lid). Deze verplichtingen moeten ondernemers inzicht geven in hoeverre in het rangschikkingsmechanisme van een platform rekening wordt gehouden met de kenmerken van de door de ondernemers aangeboden goederen en diensten en de relevantie van die kenmerken voor consumenten (artikel 5, vijfde lid). De Commissie heeft voorzien in richtsnoeren voor deze transparantievereisten met betrekking tot rangschikking (artikel 5, zevende lid).
ChatGPT-uitwerking van stuk 2:
“De verordening bevat regels over transparantie. In de regels moet beschreven staan hoe goederen en diensten op een platform gerangschikt worden. Dit is belangrijk voor bedrijven die zaken doen met consumenten in verschillende landen. Bedrijven moeten ook uitleggen als ze kunnen invloed uitoefenen op de rangschikking door geld te betalen. Dit geeft ondernemers inzicht in hoe de kenmerken van hun producten en diensten worden gebruikt bij het rangschikken. De Commissie heeft richtlijnen gemaakt voor deze transparantie-eisen.”
Originele juridische tekst:
In de tweede plaats bepleit het middel, ten betoge dat de uitkering in Nederlands geld moet worden voldaan, analogische toepassing van art. 1429 lid 2 BW, waartoe het een beroep doet op de omstandigheid dat de vrouw met het oog op de onderhavige procedure woonplaats heeft gekozen te ‘s-Gravenhage. Dit betoog treft echter geen doel omdat het hier gaat om een woonplaatskeuze (krachtens een wettelijke verplichting) voor een ander doel dan om daarmede de plaats van betaling te bepalen en art. 1429 lid 2 op zulk een gekozen woonplaats niet betrekking heeft.
Ook het beroep van het middel op art. 6:123 lid 1 NBW faalt. De in deze bepaling vervatte regel ziet immers op het zich hier niet voordoende geval dat in Nederland een rechtsvordering wordt ingesteld ter verkrijging van een geldsom uitgedrukt in buitenlands geld.
Geen rechtsregel verbiedt de rechter om een uitkering tot levensonderhoud (al dan niet bij wege van voorlopige voorziening) vast te stellen in de valuta van het land waar de onderhoudsgerechtigde woonachtig is.
ChatGPT-uitwerking van stuk 3:
“Het middel stelt dat de uitkering in Nederlandse valuta moet worden betaald, omdat de vrouw in ’s-Gravenhage woont. Dit argument gaat echter niet op, omdat de keuze voor de woonplaats niets te maken heeft met de plaats van betaling.
Ook het argument dat er een regel in de wet zegt dat in Nederland de rechtsvordering in buitenlandse valuta moet worden betaald, gaat niet op. Deze regel geldt alleen als er in Nederland een rechtsvordering wordt ingediend voor een geldbedrag in buitenlandse valuta.
Er is geen wet die verbiedt om een uitkering voor levensonderhoud vast te stellen in de valuta van het land waar de persoon woont die het onderhoud ontvangt.”
Analyse
Naar mijn mening is het eerste stuk tekst te samenvattend opgesteld, en niet enkel een versimpeling van het taalniveau. Dit is uiteraard niet de bedoeling, omdat bepaalde details dan mogelijk niet goed overgebracht worden. Het tweede stuk is enorm ingekort. Ook hier is sprake van meer dan alleen versimpeling van de tekst. ChatGPT was dus niet in staat om de tekst om te zetten naar B1-niveau. Tot slot het derde stuk. Verschillende woordkeuzes, zoals ‘valuta’ en ‘rechtsvordering’ zijn niet geschikt voor taalniveau B1. Deze woorden zijn niet vervangen door B1-alternatieven. Onze conclusie is dat ChatGPT op dit moment niet geschikt is om lastige juridische teksten te herformuleren op B1-niveau.