Uitspraak Rechtbank Gelderland van 3 april 2019, ECLI:NL:RBGEL:2019:1444
Ze staan tijdens veel feestjes op tafel: nootjes, een lekkere snack om te nuttigen wanneer er iets te vieren valt.
Sinds 1993 produceert en verhandelt Frito-Lay de bekende ‘Tijgernootjes’ die via Duyvis aan de consument worden verkocht. In 2015 is Intersnack begonnen met het op de markt brengen van ‘Girafnootjes’ die in de Aldi supermarkten worden verkocht. De wijze van bereiding, te weten het aanbrengen van een ‘jasje’ dat bestaat uit twee lagen deeg, waarbij de tweede laag door verhitting sterker uitzet dan de buitenste laag, is hetzelfde. De tweede laag breekt door verhitting door de eerste laag heen, waardoor het kenmerkende patroon van de nootjes ontstaat.
Frito-Lay heeft Intersnack wegens inbreuk op haar merkrechten en slaafse nabootsing van de Tijgernootjes aangeklaagd.
De hoogste tijd om eens te onderzoeken of de Girafnootjes in gevaar zijn.
Allereerst dient er gekeken te worden naar de juridische definitie van het woord ‘merk’. Wat onder merk dient te worden verstaan staat in artikel 2.1. Benelux-Verdrag inzake de Intellectuele Eigendom.[1]
Als merk wordt beschouwd: “de benamingen, tekeningen, afdrukken, stempels, letters, cijfers, vormen van waren of van verpakking en alle andere voor grafische voorstelling vatbare tekens, die dienen om de waren of diensten van een onderneming te onderscheiden.”
Een merk ziet er dus op om waren -zoals nootjes- of diensten van bedrijven te onderscheiden zodat er bij mensen geen verwarring kan ontstaan. Dit volgt ook uit artikel 2.20. lid 1 sub b BVIE waarop Frito-Lay zich in de procedure beroept:
“Wanneer dat teken gelijk is aan of overeenstemt met het merk en in het economisch verkeer gebruikt wordt voor dezelfde of soortgelijke waren of diensten, indien daardoor bij het publiek verwarring kan ontstaan, inhoudende het gevaar van associatie met het merk”
In het zojuist genoemde wetsartikel gaat het om een teken dat gelijk is of overeenstemt met een merk dat -reeds- in het economisch verkeer wordt gebruikt voor dezelfde of soortgelijke waren of diensten. De Tijgernootjes van Frito-Lay zijn in 1993 voor het eerst op de markt gebracht, de Girafnootjes van Intersnack in 2015. Volgens Frito-Lay lijken de nootjes én de verpakking van de Girafnootjes te zeer op de Tijgernootjes, hetgeen verwarring creëert.
Frito-Lay heeft de Tijgernootjes in haar merk- en octrooiregistratie als volgt omschreven: “een noot met een geschakeerd kleurpatroon in de tinten oranje, bruin en geel.” Intersnack is echter van mening dat het onmogelijk is om het uiterlijk van de noot te sturen. Door de bereidingswijze kan een noot namelijk niet hetzelfde zijn. Het uiterlijk kan dan ook volgens Intersnack niet precies worden vastgelegd.
Rechtbank Gelderland zegt hierover het volgende:
“Dat het patroon niet in de inschrijving precies kan worden vastgelegd, omdat het procedé met zich mee brengt dat het uiterlijk niet precies kan worden bepaald, staat er niet aan in de weg dat de karakteristieke elementen van het patroon voldoende duidelijk blijken uit de gedeponeerde afbeeldingen.”
De afbeeldingen van de Tijgernootjes die Frito-Lay in haar registraties heeft opgenomen, tonen in voldoende mate de karakteristieke elementen van het patroon; het geschakeerd kleurpatroon is duidelijk zichtbaar. De rechtbank is daarom van oordeel dat de wijze waarop Frito-Lay de merken heeft ingeschreven (“een noot met een geschakeerd kleurpatroon in de tinten oranje, bruin en geel”) voldoende volledig, gemakkelijk toegankelijk, ondubbelzinnig, alsmede objectief en begrijpelijk is. De merken zijn met andere woorden geldig.
De Rechtbank is tevens van oordeel dat het onderscheidend vermogen van een merk niet mag worden vastgesteld op grond van het onderscheidend karakter van ieder element apart. De totaalindruk die het merk wekt bij het publiek prevaleert. Het publiek zal namelijk in de Girafnootjes hetzelfde patroon herkennen als bij de Tijgernootjes. De verschillen tussen de individuele noten zullen daarentegen aan de aandacht van de gemiddelde consument ontsnappen.
Alles bij elkaar genomen is er volgens de Rechtbank sprake van identieke merken waardoor Intersnack inbreuk maakt op de rechten van Frito-Lay. De Tijgernootjes hebben volgens de Rechtbank een eigen gezicht in de markt. Intersnack creëert nodeloze verwarring door de in daarmee sterke mate overeenstemmende Girafnootjes ook op de markt te brengen, hierdoor handelt Intersnack onrechtmatig tegen Frito-Lay omdat er sprake is van het zogenoemde slaafse nabootsing.
Het woordmerk
Ook met de naam is Frito-Lay het niet eens. Ten aanzien van het woordmerk Tijgernootjes stelt Frito-Lay namelijk dat er een hoge mate van begripsmatige overeenstemming bestaat tussen ‘Tijger’ en ‘Giraf’. Dit komt volgens Frito-Lay omdat beide dieren tot dezelfde categorie behoren, het zijn exotische wilde dieren met geelbruine huid en camouflagepatroon. De Rechtbank is van oordeel dat er geen verwarringsgevaar bestaat, er zijn -volgens de Rechtbank- genoeg auditieve en visuele verschillen tussen de bestanddelen ‘Tijger’ en ‘Giraf’.
De verpakking
De Rechtbank is van oordeel dat de verpakkingen niet identiek aan elkaar zijn. Volgens de Rechtbank worden de meest onderscheidende bestanddelen van de verpakking namelijk gevormd door het woord Tijgernootjes en het logo van Duyvis die prominent in het midden op de verpakking staan. Intersnack heeft daarentegen geen logo maar alleen Girafnootjes op haar verpakking staan. De Rechtbank is van mening dat de Girafnootjes-verpakking in voldoende mate afwijkt van de Tijgernootjes-verpakking.
Conclusie?
De Girafnootjes mogen niet meer op de Nederlandse markt worden verkocht. Als Intersnack toch besluit om door te gaan met de verkoop van de Girafnootjes, dient zij een dwangsom te betalen van € 10.000,00 voor elke dag -of gedeelte van een dag- dat zij de Girafnootjes verkoopt.
Daarnaast dient Intersnack de gegevens van de totale hoeveelheid van de door Intersnack in de Benelux verkochte Girafnootjes alsook de totale brutowinst en de totale nettowinst van de verkoop van de Girafnootjes in de Benelux, aan Frito-Lay te verstrekken. Dat is niet niks!
De Girafnootjes zullen wij dus niet meer op de tafels van Nederlandse feestjes zien.
Oordeel zelf! [2]
De Tijgernootjes van Frito-Lay (en Duyvis):
De Girafnootjes van Intersnack:
[1] De afkorting voor dit verdrag is BVIE.
[2] De afbeeldingen zijn afkomstig uit de gerechtelijke uitspraak.