Schadevergoeding voor Julio Poch?
Een opiniestuk door Benoit Coomans & Sanne Lutter
Julio Poch, de Argentijnse-Nederlandse 
Transavia-piloot, werd onlangs door de rechtbank in Buenos Aires vrijgesproken van betrokkenheid bij de zogeheten ‘dodenvluchten’ tijdens het Videla-regime. Poch heeft acht jaar lang in voorarrest gezeten en is op 29 november 2017 vrijgesproken van de hem ten laste gelegde feiten. De advocaat van Poch, Geert-Jan Knoops, wil eventuele juridische stappen ondernemen om een schadevergoeding te eisen voor zijn cliënt.
De vraag die hierbij beantwoord moet worden luidt als volgt: ‘Bij wie kan advocaat Geert-Jan Knoops deze schadevergoeding vorderen, de Nederlandse- of de Argentijnse overheid?’
Rol Nederlandse overheid bij arrestatie
Poch zou tijdens een etentje op Bali tegen twee van zijn collega’s gezegd hebben dat hij betrokken was bij de dodenvluchten tijdens het Videla-regime. Deze twee collega’s stapte vervolgens naar de leiding van hun werkgever en later ook naar de politie. Hierop volgde een politieonderzoek door de Nederlandse overheid. In de zomer van 2008 kwam vanuit de Nederlandse overheid een rechtshulpverzoek van Argentinië. Nederland had echter op dit moment geen uitleveringsverdrag met Argentinië. Toch heeft Nederland geholpen bij de arrestatie door het dienstrooster van Poch aan de Argentijnse overheid bekend te maken. Hierdoor kon de Spaanse overheid Poch na zijn laatste vlucht voor zijn pensioen, waarbij hij landde in Valencia, arresteren om hem vervolgens uit te leveren aan Argentinië.
Nederland heeft naar onze mening een grote, indirecte, rol gespeeld bij de arrestatie van Poch. De door Nederland verstrekte gegevens hebben ertoe geleid dat Poch aan Argentinië kon worden uitgeleverd. En uiteindelijk dus acht jaar lang onterecht in voorarrest heeft gezeten.
Op basis van artikel 89 Lid 1 Strafvordering kan er een schadevergoeding worden toegekend indien iemand onterecht in hechtenis heeft gezeten. Op basis van lid 2 van artikel 89 is dit ook mogelijk voor een persoon die in hechtenis heeft gezeten in het buitenland indien hieraan een uitleveringsverzoek van de Nederlandse overheid ten grondslag ligt.
Hoewel in deze zaak geen sprake is van een uitleveringsverzoek door de Nederlandse overheid zijn wij toch van mening dat de Nederlandse overheid voor een gedeelte aansprakelijk is voor de door Poch geleden schade. Immers heeft de Nederlandse overheid informatie verstrekt waardoor de arrestatie, en dus de uitlevering, van Poch mogelijk werd. Gezien het feit dat de Nederlandse overheid een ontzettend belangrijke rol heeft gespeeld binnen dit proces zijn wij van mening dat een gedeelte van de schadevergoeding voor rekening van de Nederlandse Staat moet komen. Het overige en grootste gedeelte van de schadevergoeding moet ons inziens voor rekening komen van de Argentijnse overheid. Vooral omdat Poch het grootste gedeelte van zijn hechtenis in Argentinië heeft doorgebracht. Ook vanwege het feit dat Poch een Nederlandse staatsburger is, dient de overheid zorgen te dragen voor zijn staatsburgers. De manier waarop de Nederlandse overheid met de zaak van Poch is omgegaan is allesbehalve zorgvuldig. Toen de Argentijnse overheid aan Nederland vroeg om de directe arrestatie van Poch weigerde Nederland. Dit vanwege de Nederlandse nationaliteit van Poch. Vervolgens heeft Nederland zich proactief opgesteld in het proces van de uitlevering van Poch. Nederland heeft het vluchtschema van Poch doorgegeven aan de Argentijnse overheid. Poch werd vervolgens in Spanje gearresteerd en uitgeleverd aan Argentinië. Poch heeft meer dan acht jaar in voorarrest gezeten, waarna hij vrijgesproken werd. De vrijspraak van Poch vindt als enige bij de tientallen verdachten unaniem plaats. Alle drie de rechters zijn van mening dat er onvoldoende bewijs in het dossier zit om Poch te veroordelen.
Gezien de proactieve houding van de Nederlandse overheid bij de opsporing en uitlevering van Poch zijn wij van mening dat zij gedeeltelijk aansprakelijk gesteld zouden moeten worden voor de door Poch geleden schade.
Wij wachten met veel interesse het verdere verloop van deze zaak af.